Dom Mistrza Pawła

Adres: Dom Mistrza Pawła, Námestie Majstra Pavla 20, 054 01 Levoča
E-mail: fekova.a@gmail.com
Tel.: +421534513496
GPS: 49.025964, 20.589606 (Námestie Majstra Pavla)

WARSZTAT RZEŹBIARZA

Dom Mistrza Pawła pochodzi z XIV wieku. Pożoga niemal doszczętnie zniszczyła oryginalny parterowy budynek. Na jego fundamentach po 1431 roku zbudowano główny trakt z kondygnacją nadziemną. Z dokumentów archiwalnych wynika, że około 1510 roku zamieszkiwał tu jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy średniowiecznych Starego Kontynentu – Mistrz Paweł. Po raz kolejny pożar zniszczył budynek w 1747 roku. Wówczas to dom Mistrza Pawła został przebudowany, a pod koniec XX wieku – gruntownie wyremontowany.

Budynkiem zarządza Muzeum Spiskie, które utworzyło w nim interesującą ekspozycję poświęconą mistrzowi. Wierne kopie późnogotyckich dzieł Mistrza Pawła z Lewoczy doskonale dokumentują najważniejsze prace twórcy. Oryginały znajdują się przeważnie w kościołach rozproszonych po całej Słowacji.

PRAWIE NA WYCIĄGNIĘCIE RĘKI

Podziwianie autentycznego mistrzostwa oryginałów jest prawie niemożliwe. Bazylika św. Jakuba wprawdzie kryje najcenniejsze dzieło rzeźbiarskie Mistrza Pawła, najwyższy ołtarz na świecie, ale w mroku kościoła odwiedzający nie mają szansy dostrzec wszystkich szczegółów. W Domu Mistrza Pawła – wprost przeciwnie. Doskonałe kopie zostały rozmieszczone tak, aby odwiedzający mieli możliwość zobaczyć je z każdej strony. Ostatnia Wieczerza oglądana z bliska pozwala zauważyć niewiarygodne wprost szczegóły, choćby takie jak wyraz twarzy apostołów i Chrystusa. Uważny widz być może dopatrzy się na głowie jednego z uczniów czapki, jaką w średniowieczu nosili mistrzowie rzeźbiarscy. Całkiem możliwe, że jest to autoportret Mistrza Pawła. Wprost fenomenalna jest również Madonna z Ołtarza Narodzenia z ustami wykrojonymi w tajemniczym uśmiechu i inne dzieła wyczarowane w drewnie.

NIEOCZYWISTE FAKTY

Co ciekawe, twórczość genialnego rzeźbiarza zaczęto doceniać dopiero po II wojnie światowej.  Impulsem do ponownego odkrycia artysty europejskiego formatu była wystawa z 1967 roku zorganizowana z okazji 450-lecia dokończenia ołtarza głównego.

Żaden człowiek nie byłby w stanie za swojego życia sam stworzyć tak ogromnego dzieła. Mistrz Paweł również miał swoich pomocników, którzy wykonywali prace przygotowawcze, on sam zaś dbał o wykończenie. Zaledwie o kilku rzeźbach można z całym przekonaniem powiedzieć, że wyszły spod dłuta samego Mistrza Pawła. Po szczegółowych badaniach eksperci dostrzegli typowe rysy twarzy, kształt rąk i palców. Charakterystyczne są także pukle włosów i precyzyjnie wykonane fałdy ubrań. Czujne oko dostrzeże w nich sekretny podpis artysty – materiał udrapowany w kształt ucha.

W czasach reformacji na Spisz docierały nie tylko nauki Marcina Lutra, lecz również renesansowe prądy w sztuce. Idee te przenikały także do warsztatu Mistrza Pawła. Pod ich wpływem powstał ołtarz główny dla kościoła w Spiskiej Sobocie. Centralnym motywem ołtarza jest św. Jerzy walczący ze smokiem.

ATRAKCJE W OKOLICY

Doskonałym pomysłem jest choćby spacer po rynku z malowniczymi kamieniczkami, który nosi imię wielkiego mistrza. Miłośnicy sztuki sakralnej powinni odwiedzić Spiski Watykan, jak bywa nazywana Spiska Kapituła. A przy okazji warto zwiedzić Zamek Spiski wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO (19 km). Niesamowitą atmosferę ma również drewniany kościół artykularny w Kieżmarku – zabytek UNESCO (28 km).